مقدمه
بیمه کسب و کار مجازی، شاخه جدیدی از بیمه تأمین اجتماعی است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ایجاد شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، تعداد کسب‌وکارهای اینترنتی افزایش یافته است. در واقع، کسب‌وکار مجازی بسیاری از موانع تجارت را که پیش‌تر برای مشاغل مختلف در دنیای واقعی وجود داشت، پشت سر گذاشته است. سرعت ارائه تولیدات و خدمات به مشتریان در دنیای مجازی با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد و نحوه تعامل و فروش ارتقا یافته است.
بااین‌حال، فعالان عرصه کسب‌وکارهای اینترنتی نیز با خطراتی رو به رو هستند و به بیمه نیاز دارند. بیمه تأمین اجتماعی اخیراً بخشنامه‌ای دررابطه‌با مشاغل مجازی صادر کرده است که در ادامه آن را بررسی خواهیم کرد.
بیمه کسب و کار مجازی در قانون
زمانی که در سال ۱۳۱۶ قانون بیمه تصویب شد، بیمه فناوری‌های نوین موضوعی ناشناخته بود که حرفی از آن در میان نبود. بنابراین همان‌طور که انواع دیگری از خدمات بیمه در این قانون لحاظ نشده، بیمه کسب‌وکارهای اینترنتی نیز موردبحث قرار نگرفته است.
پس از آن، در قانون تجارت الکترونیکی، قانون جرائم رایانه‌ای و قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات نیز که به ترتیب در سال‌های ۱۳۸۲ و ۱۳۸۸ تصویب شدند، در رابطه‌با بیمه مشاغل مجازی صحبتی نشده است. همچنین، این قوانین در مورد تکالیف کارفرمایان نسبت به افراد شاغل در کسب‌وکارهای مجازی نیز بحث نکرده‌اند.
بیمه کسب و کار مجازی به چه صورت است؟
طبق بخشنامه‌ای که از سوی سازمان بیمه اجتماعی صادر شده است، آن دسته از مشاغل مجازی مشمول بیمه قرار می‌گیرند که فاقد رابطه مزدبگیری باشند. این مشاغل باید تأییدیه لازم را از اتحادیه صنف کسب‌وکار مجازی دریافت کرده باشند و از مقررات حمایتی خاصی برخوردار نباشند.
سایر فعالان مشاغل مجازی که رابطه مزدبگیری با کارگاه‌های مرتبط دارند، مشمول مواد ۲۸، ۳۶ و ۳۹ در قانون بیمه تأمین اجتماعی هستند و کارفرما در این زمینه نسبت به ارسال لیست بیمه کسب و کار مجازی و پرداخت آن اقدام خواهد کرد.
فعالان مشاغل مجازی که در دسته اول قرار می‌گیرند، باید از طرف اتحادیه کشوری صنف کسب‌وکار مجازی یا نمایندگی‌های آنها به سازمان تأمین اجتماعی معرفی گردند. سن متقاضیان نباید بیش ۵۰ سال باشد. درصورتی‌که فرد سابقه پرداخت حق بیمه قبلی داشته باشد، می‌تواند از بازه سنی مذکور فراتر برود.
نرخ حق بیمه کسب‌وکارهای مجازی
نرخ حق بیمه کسب‌وکارهای مجازی معادل ۲۷% مبنای پرداخت حق بیمه خواهد بود. مبنای پرداخت حق بیمه فعالانی که ۵ سال یا کمتر سابقه بیمه دارند به انتخاب خود فرد بین حداقل دستمزد تصویب شده در شورای‌عالی کار و حداکثر دستمزد در زمان ثبت معرفی‌نامه در واحد اجرائی مرتبط خواهد بود. مبنای پرداخت حق بیمه برای فعالانی که بیش از ۵ سال سابقه بیمه دارند بین حداقل دستمزد تصویب شده در شورای‌عالی کار تا میانگین دستمزد آخرین سال قبل از ثبت معرفی‌نامه است.
بیمه استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان
برای مثال استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان اندیشه‌ها و ایده‌هایی دررابطه‌با کسب‌وکار خود دارند که به‌گونه‌ای اسرار این نوع از مشاغل به‌حساب می‌آیند. به عبارتی اشیا و اموال فیزیکی در این مشاغل در اولویت اول قرار ندارد و حفاظت از ایده‌ها و اندیشه‌های شرکت از بالاترین اهمیت برخوردار است.
در بسیاری از کشورهای پیشرفته، مشاغل اینترنتی از بیمه‌های متنوعی برخوردار هستند. بیمه در برابر حملات سایبری توسط شرکت‌های رقیب، بیمه ازبین‌رفتن اطلاعات، بیمه در برابر هک شدن بیمه لورفتن اطلاعات و اسرار شرکت و بیمه در برابر اخاذی‌های مجازی برای دسترسی به اطلاعات محرمانه، در این دسته قرار می‌گیرند.
باتوجه‌به حملات سایبری و ویروسی متعددی که طی سال‌های اخیر نسبت به شرکت‌های بزرگ اینترنتی انجام شد، ضرورت بیمه کسب و کار مجازی بیش‌ازپیش به چشم می‌آید. این شرکت‌ها از بیمه‌های گوناگون در تجارت خود سود برده‌اند و با کمک آنها فعالیتشان را ادامه داده‌اند.
بیمه مشاغل اینترنتی می‌تواند باعث کمک بزرگی برای توسعه و پیشرفت کشور باشد، چراکه در بسیاری از موارد کسب‌وکارهای اینترنتی مانند استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان نقش مهمی در توسعه کشور دارند. در بسیاری از کشورها تمام مشاغل از مجازی گرفته تا اشکال سنتی کسب‌وکار، تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.
انواع مجوز برای کسب‌وکار اینترنتی
مجوزهای موردنیاز برای کسب‌وکارهای اینترنتی به نوع فعالیت شما در این فضا بستگی دارد. به این صورت که اگر فروشنده یک کالا، بازاریاب یا تولیدکننده باشید، هرکدام مجوزهای متفاوتی را نیاز خواهند داشت. به‌طورکلی در حوزه کسب‌وکارهای مجازی به دودسته مجوز نیاز دارید:
- مجوزهای عمومی برای کسب‌وکار اینترنتی یا همان نماد اعتماد
- مجوزهای اختصاصی مرتبط با هر صنف
مجوزهای عمومی کسب‌وکارهای اینترنتی
این مجوزها برای کلیه کسب‌وکارهای آنلاین عمومیت دارد و می‌بایست باتوجه‌به نوع کاربری سایت این نماد دریافت شود. نماد اعتماد الکترونیکی و پروانه کسب‌وکار از جمله این مجوزها هستند. نماد اعتماد الکترونیکی از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیک ارائه می‌شود. طبق قوانین موجود، دریافت این نماد مختص سایت‌هایی است که در آنها فرایند فروش کالا یا خدمات صورت می‌گیرد.
مجوزهای عمومی متناسب با نوع کاربری سایت دریافت می‌شوند. دو نمونه از این مجوزها، نماد اعتماد الکترونیکی و پروانه کسب‌وکار هستند و تمام سایت‌هایی که فروش کالا و خدمات را انجام می‌دهند، باید طبق قوانین این مجوزها را دریافت کنند. هر فروشگاه اینترنتی باید نماد اعتماد الکترونیکی را مرکز توسعه تجارت الکترونیک دریافت کند.
مجوزهای اختصاصی کسب‌وکار اینترنتی
دسته دیگری از مجوزهایی که برای دریافت بیمه کسب و کار مجازی نیاز دارید، مجوزهای اختصاصی هستند. مجوزهای اختصاصی مرتبط با همان گروه صنفی است که کسب‌وکار موردنظر در آن زمینه فعالیت می‌کند.
برای مثال جهت فروش محصولات آرایشی و بهداشتی به دریافت مجوز وزارت بهداشت و درمان نیاز دارید یا برای فروش محصولات فرهنگی به مجوز وزارت ارشاد. بنابراین بسته به اینکه کسب‌وکار اینترنتی در چه صنفی فعالیت می‌کند پروانه اختصاصی همان صنف نیز موردنیاز است. لازم به ذکر است که سایت‌های شرکتی و شخصی نیاز به دریافت این مجوزها ندارند.
جمع بندی
در این مقاله با بیمه کسب و کارهای اینترنتی آشنا شدیم. این نوع از مشاغل نیز مانند سایر مشاغل به بیمه نیاز دارند. پیش از اینکه یک کسب‌وکار مجازی مشمول دریافت بیمه شود باید مجوزهای لازم را برای تجارت خود دریافت کند. به نظر شما چه چالش‌ها و کمبودهایی در زمینه کسب‌وکارهای اینترنتی وجود دارد؟ شما موضوع بیمه مشاغل مجازی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ نظرات خود را در زمینه بیمه تأمین اجتماعی و کسب‌وکارهای اینترنتی برای ما بنویسید.
