در دنیای پرتلاطم کسب و کارهای امروزی، برندها نقشی کلیدی در موفقیت کسب‌وکارها ایفا می‌کنند. نام و نشان تجاری نه‌تنها معرف محصولات و خدمات شماست، بلکه هویت و اعتبار کسب‌وکار شما را نیز نمایان می‌سازد. یک برند قوی می‌تواند اعتماد مشتریان را جلب کند، تمایز ایجاد کند و ارزش افزوده‌ای برای شرکت شما به همراه داشته باشد. اما برای بهره‌مندی از این مزایا، لازم است برند خود را بهطور رسمی ثبت کنید.
ثبت برند، فرآیندی حقوقی است که از طریق آن، نام و نشان تجاری شما تحت حمایت قانونی قرار می‌گیرد. این اقدام از سوءاستفاده احتمالی رقبا جلوگیری کرده و به شما این امکان را می‌دهد که از حقوق انحصاری برند خود بهره ببرید. بسیاری از کسب‌وکارها بدون ثبت برند، ریسک از دست دادن هویت تجاری خود را می‌پذیرند، درحالی‌که ثبت قانونی، امنیت و پایداری برند را تضمین می‌کند.
در ادامه این مقاله از رسمیو، به صورت کامل به فرآیند ثبت برند، مدارک لازم برای ثبت برند، مزایای این اقدام و نکات کلیدی در انتخاب نام برند خواهیم پرداخت. پس تا پایان با ما همراه باشید.
ثبت برند چیست و چرا اهمیت دارد؟
همانطور که گفتیم برند یا علامت تجاری چیزی فراتر از یک نام یا لوگو است؛ این هویت، اعتبار و شخصیت کسب‌وکار شما در ذهن مشتریان است. داشتن برند یعنی ایجاد تمایز از رقبا، افزایش اعتماد مشتریان و تقویت موقعیت تجاری شما. طبق ماده ۹۵ قانون حمایت از مالکیت صنعتی، برند یا علامت تجاری هر نشان قابل رؤیتی است که کالاها یا خدمات اشخاص را از هم متمایز می‌کند. برند به عنوان یک دارایی نامشهود، می‌تواند ارزش زیادی برای کسب‌وکار شما ایجاد کند.
زمانی که شما ثبت شرکت انجام میدهید و کسب‌وکار خود را راه‌اندازی می‌کنید، ممکن است نام و لوگویی را انتخاب کنید که در طول زمان به شهرت برسد. اما اگر این نام بهطور رسمی ثبت نشده باشد، احتمال سوءاستفاده دیگران از آن وجود دارد. ثبت برند، یک فرآیند قانونی است که نام و نشان تجاری شما را تحت حمایت قانون قرار می‌دهد و از هرگونه کپی‌برداری جلوگیری می‌کند. این اقدام همچنین موجب افزایش ارزش برند شما در بازار شده و آن را به یک دارایی ارزشمند تبدیل می‌کند.
آیا ثبت علامت تجاری الزامی است؟
ثبت برند یا علامت تجاری برای همه کسب و کارها اجباری نیست، اما در برخی صنایع ضروری است. در برخی از حوزه‌ها، ثبت برند از نظر قانونی الزامی است و در برخی دیگر، اگرچه اجباری نیست، اما توصیه میشود. در ادامه، صنایعی که نیاز به ثبت برند دارند معرفی شده‌اند:
- مواد غذایی بسته‌بندی‌شده: محصولاتی مانند کنسروها، کمپوت‌ها و نوشیدنی‌ها که مستقیماً با سلامت مردم در ارتباط هستند، برای جلوگیری از تقلب و تضمین کیفیت باید برند خود را ثبت کنند.
- محصولات آرایشی و بهداشتی: این محصولات که مستقیماً با پوست و موی انسان در تماس‌اند، نیاز به ثبت برند دارند تا اطمینان مصرف‌کنندگان جلب شود و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری گردد.
- داروهای عمومی و اختصاصی: داروها و مکمل‌های دارویی که نیاز به نسخه پزشک دارند، باید برند ثبتشده داشته باشند تا سلامت مصرف‌کنندگان تضمین شود و از فروش محصولات تقلبی جلوگیری شود.
در سایر صنایع، ثبت برند اگرچه الزامی نیست، اما برای حفاظت از هویت تجاری، افزایش ارزش برند و جلب اعتماد مشتریان توصیه میشود.
چرا باید برند خود را ثبت کنیم؟
ثبت برند دارای مزایای متعددی است که باعث میشود کسب‌وکار شما در مسیر موفقیت قرار گیرد. مهمترین مزایای ثبت برند عبارت‌اند از:
- حمایت قانونی: برند یا علامت تجاری ثبتشده تحت حمایت قانون قرار می‌گیرد و شما میتوانید در صورت سوءاستفاده، اقدامات حقوقی انجام دهید.
- افزایش اعتماد مشتریان: برندهای ثبتشده اعتبار بیشتری دارند و مشتریان به آنها راحت‌تر اعتماد می‌کنند.
- حق انحصاری استفاده از نام تجاری: هیچ شخص یا شرکتی نمی‌تواند از نام شما در صنف مشابه استفاده کند، که این امر از کپی‌برداری جلوگیری می‌کند.
- افزایش ارزش کسب‌وکار: برندهای معتبر، دارایی نامشهود محسوب می‌شوند و میتوانند به دیگران واگذار شوند یا برای تبلیغات و بازاریابی مورد استفاده قرار گیرند.
- بازاریابی و تبلیغات مؤثرتر: برندهای ثبتشده بهتر در ذهن مخاطب ماندگار می‌شوند و تبلیغات هدفمندتری دارند.
نکات مهم در انتخاب نام برند
انتخاب نام برند مناسب یکی از مهمترین مراحل ثبت برند و لوگو است. در انتخاب نام برند، رعایت نکات زیر اهمیت ویژه‌ای دارد:
- عدم مغایرت با موازین شرعی و اجتماعی: برند نباید حاوی کلمات یا نمادهایی باشد که با قوانین اسلامی و اجتماعی مغایرت داشته باشد.
- منحصر به فرد بودن: برند انتخابی نباید مشابه برندهای ثبتشده دیگر باشد. توصیه میشود قبل از ثبت برند و لوگو، استعلام بگیرید تا از عدم تکراری بودن برند اطمینان حاصل کنید.
- عدم استفاده از عبارات ملی و دولتی: استفاده از کلماتی مانند «ملی»، «ایران» یا لوگوهای سازمان‌های دولتی غیرمجاز است.
- متمایز بودن نام برند: نامی انتخاب کنید که به‌راحتی در ذهن مشتریان باقی بماند و با سایر برندها تفاوت داشته باشد.
مراحل ثبت برند
بعد از انتخاب نام برند مهمترین کار ثبت برند انتخابی شماست که شامل مراحل مختلفی است. در ادامه به صورت کامل با مراحل ثبت برند آشنا خواهیم شد:
۱. انتخاب نام و طراحی لوگو
پس از انتخاب نام تجاری و طراحی علامت تجاری، شما باید مطمئن شوید نام و علامت تجاری انتخاب شده تشابهی با موارد ثبتشده گذشته ندارد. از آنجا که تعداد زیادی برند شرکت به نام افراد حقیقی و حقوقی ثبت شده است، برای استعلام برند، میتوانید از طریق سایت مرکز مالکیت معنوی به صفحه جستجو در پرونده‌های علائم تجاری مراجعه کنید. این صفحه امکان بررسی نام‌های مشابه در میان برندهای ثبتشده را در اختیار شما قرار می‌دهد.
در زمان ثبت برند، باید به این نکته توجه داشت، که نام و نشان تجاری هم به‌صورت جداگانه و هم با یکدیگر قابل ثبت هستند. یعنی ممکن است یک برند فقط یک نام بدون تصویر داشته باشد یا برعکس، تنها شامل یک نشان (لوگو) باشد و نامی نداشته باشد.
۲. ثبت نام و تکمیل اظهارنامه
در ادامه مراحل ثبت برند، بعد از ثبت نام در سامانه ثنا قوه قضاییه، باید در سایت مرکز مالکیت معنوی ثبت‌نام کرده و اظهارنامه خود را تکمیل کنید. بعد از تکمیل اظهارنامه، حق‌الثبت را پرداخت کنید و اظهارنامه را ثبت نهایی کنید. بعد از ثبت نهایی اظهارنامه، وضعیت آن در مرحله تایید مدارک در دفترخانه قرار می‌گیرد.
۳. تایید مدارک ثبت برند در دفترخانه
برای تأیید مدارک، لازم است نسخه چاپی اظهارنامه، رسید پرداخت و اصل پروانه کسب خود را به یکی از دفاتر اسناد رسمی ارائه دهید. در این مرحله، با دریافت کد اعتبارسنجی، تأیید مدارک انجام خواهد شد. توجه داشته باشید که حداکثر ۳۰ روز پس از ثبت نهایی اظهارنامه فرصت دارید این اقدام را انجام دهید. این فرآیند به منزله تشکیل پرونده فیزیکی است و در صورت عدم انجام آن، پرونده «کان لم یکن» خواهد شد.
این مرحله برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است. شخص حقوقی یک بار برای ثبت‌نام و تایید حساب کاربری و یک بار هم برای تایید مدارک اظهارنامه اقدام می‌کند. اما شخص حقیقی تنها یک بار برای تایید مدارک اظهارنامه باید اقدام کند. این موارد برای بیشتر شرکت ها اعم از شرکت سهامی خاص، سهامی عام، شرکت با مسئولیت محدود و … صادق است.
برای اشخاص حقوقی: بعد از ثبت‌نام در سایت و بارگذاری مدارک مورد نیاز، کد شناسایی صادر میشود. به همراه کد شناسایی، یک متن اقرارنامه نیز صادر میشود. نسخه چاپی اقرارنامه را به همراه اصل مدارکی که سامانه در زمان ثبت‌نام از شما خواسته، با خود به دفترخانه ثبت اسناد رسمی نزدیک محل زندگی خود برده و تقاضای دریافت گواهی امضا نمایید. بعد از تایید مدارک ماهوی در دفترخانه، شما میتوانید از طریق لینک «فعال‌سازی حساب کاربری» با ثبت اطلاعات زیر، حساب کاربری خود را فعال کنید:
- کد شناسایی سامانه مالکیت معنوی
- شناسه یکتا سند گواهی امضا
- تاریخ ثبت سند گواهی امضا
- رمز تصدیق سند گواهی امضا
بعد از گذشت مهلت قانونی یک ماهه برای فعال‌سازی حساب کاربری، تمام اظهارنامه‌هایی که با این حساب کاربری ایجاد شده‌اند «کان لم یکن» خواهند شد. پرونده‌هایی که «کان لم یکن» گردند غیرقابل بازگشت هستند و باید از ابتدا تمام فرآیندهای ثبت اظهارنامه و پرداخت هزینه را انجام دهید و حق تقدم شما باطل می‌گردد.
نکته مهم برای اشخاص حقیقی: اکنون برای تایید حساب کاربری اشخاص حقیقی نیازی به مراجعه به دفترخانه نیست.
۴. بررسی کارشناسی و انتشار آگهی در روزنامه رسمی
در قدم سوم از مراحل ثبت برند، کارشناسان ثبت علائم تجاری اطلاعات برند شما را بررسی می‌کنند. در صورت وجود نقص، شما باید اصلاحات لازم را انجام دهید. پس از تأیید نهایی، آگهی تقاضای ثبت برند در روزنامه رسمی منتشر میشود. اگر طی ۳۰ روز اعتراضی به ثبت برند شما وارد نشود، آگهی دوم نیز منتشر خواهد شد.
۵. صدور سند ثبت برند
پس از گذشت دوره اعتراض، با پرداخت هزینه‌های نهایی، گواهی ثبت برند خود را دریافت می‌کنید. این گواهی ۱۰ سال اعتبار دارد و پس از آن باید تمدید شود.
مدارک لازم برای ثبت برند
مدارک عمومی ثبت برند
- تکمیل اظهارنامه علامت تجاری که در سایت موجود است.
- مدارک هویت متقاضی ( برای اشخاص حقیقی: کپی شناسنامه و کارت ملی به همراه شماره همراه فردی که با آن شماره در سامانه ثنا ثبت‌نام کرده است و برای اشخاص حقوقی: آخرین روزنامه رسمی، تصویر شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضاء).
- مدارک نماینده قانونی (در صورت اقدام توسط وکیل یا دارنده حق امضاء برای اشخاص حقوقی).
- یک نمونه گرافیکی از علامت درخواست، حداکثر در ابعاد ۱۰×۱۰ سانتی‌متر.
- ارائه تصویر از شش زاویه متفاوت، در صورتی که علامت تجاری سه‌بعدی است.
- مدارک دال بر فعالیت در رشته مربوطه (مانند جواز کسب یا پروانه بهره‌برداری صنایع).
- مدارک حق تقدم (در صورت استفاده از ثبت بین‌المللی حداکثر ظرف ۶ ماه از تاریخ ثبت اولیه).
مدارک تکمیلی ثبت برند برای اشخاص حقیقی و حقوقی
- اشخاص حقیقی:
- تصویر گواهی تأیید امضاء در دفترخانه اسناد رسمی.
- مجوز فعالیت (مانند جواز کسب یا پروانه فعالیت، و مجوز بهره برداری).
- اشخاص حقوقی:
- آگهی تأسیس شرکت و آخرین تغییرات هیئت مدیره.
- اگر برند شامل کلمات یا حروف لاتین است، ارائه کارت بازرگانی الزامی است.
- مدارک وکالت (در صورت اقدام توسط وکیل قانونی).
- مجوز فعالیت
فرآیند ثبت برند چقدر زمان می‌برد؟
در صورتی که مشکل خاصی در هنگام تشکیل پرونده وجود نداشته باشد چیزی در حدود ۶۰ روز، حداقل زمانی است که برای انجام ثبت برند می‌توان در نظر گرفت. این بستگی به فرد متقاضی دارد که پرونده‌اش تا چه حد کامل باشد و یا پیام‌های ارسال شده در سایت که توسط کارشناس گذاشته میشود را با چه سرعتی بررسی و سپس حل و فصل کند.
اگر مراحل تشکیل پرونده و گرفتن تأییدیه کارشناسان مرکز مالکیت معنوی حدود دو هفته طول بکشد، چند روز نیز نیاز است تا آگهی اولیه ثبت برند در صف انتشار روزنامه رسمی قرار بگیرد. بعد از چاپ آگهی اول، در صورت عدم بروز مشکل، سی روز بعد آگهی دوم نیز چاپ خواهد شد و این به معنی اتمام کار خواهد بود.
مطابق قانون از این هنگام تا ده سال پس از چاپ آگهی ثبت برند شرکت، شما به عنوان مالک اصلی علامت تجاری خود، به طور رسمی شناخته خواهید شد و بعد از اتمام این دوره میتوانید برای تمدید آن اقدام کنید.
پیشنهاد رسمیو برای ثبت برند
رسمیو به شما پیشنهاد می‌کند که اگر قصد دارید برند خود را ثبت کنید و در دنیای کسب‌وکار آنلاین موفق شوید، میتوانید این فرآیند را به رسمیو بسپارید. رسمیو با تخصص در زمینه خدمات ثبت برند، تمامی مراحل ثبت برند را برای شما انجام داده و اطمینان حاصل می‌کند که هیچ‌یک از مراحل ضروری از قلم نیفتد. علاوه بر این، در صورت تغییرات جدید در قوانین، شما را از آن مطلع خواهد کرد تا دچار مشکلات قانونی نشوید. با همراهی رسمیو، میتوانید با اطمینان کامل برند خود را ثبت کنید و از حمایت‌های قانونی در آینده برخوردار باشید.
سخن پایانی
ثبت برند یکی از مهمترین گام‌های قانونی برای هر کسب‌وکار است. این فرآیند نه‌تنها از سوءاستفاده رقبا جلوگیری می‌کند، بلکه به کسب‌وکار شما اعتبار می‌بخشد و فرصت‌های تجاری جدیدی ایجاد می‌کند. برندهای معتبر و ثبتشده، پایه و اساس موفقیت در بازارهای رقابتی هستند. بنابراین، اگر قصد دارید کسب‌وکار خود را توسعه دهید، بهتر است هرچه زودتر اقدام به ثبت برند نمایید. استفاده از مشاوران حقوقی رسمیو نیز می‌تواند فرآیند ثبت را تسهیل کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند.
