سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
سامانه مودیان مالیاتی، سامانه‌ای است که به منظور ساماندهی و شفافیت مالیاتی در کشور و توسط سازمان امور مالیاتی ایجاد شده است. این سامانه، اطلاعات و داده‌های مالیاتی مودیان را به صورت الکترونیکی جمع‌آوری و پردازش می‌کند و با استفاده از آن، امکان نظارت دقیق‌تر و هوشمندانه‌تر بر فعالیت‌های اقتصادی و مالیاتی مودیان فراهم می‌شود.
بنابراین سامانه مودیان مالیاتی یک سامانه آنلاین است که به مودیان مالیاتی امکان می‌دهد تا اطلاعات خود را در آن ثبت کنند. این اطلاعات شامل درآمد، مالیات و عوارض، هزینه‌ها، کسری‌ها، اعتبارات و سایر اطلاعات مربوط به مالیات می‌شود. با ثبت این اطلاعات، شفافیت بیشتری در حوزه مالیاتی به وجود می‌آید و امکان اطلاع‌رسانی بهتر به افراد نیز وجود دارد.
کاربردهای سامانه مودیان
این سامانه در سال ۱۳۹۷ توسط سازمان امور مالیاتی کشور راه‌اندازی شد و هدف آن افزایش راندمان و شفافیت در جمع‌آوری مالیات، کاهش هزینه‌ها و زمان‌بر بودن فرآیندهای مالیاتی، ارتقاء سطح خدمات به مودیان و تسهیل در ارتباط بین آنها و سازمان مالیات است. سامانه مودیان مالیاتی، کاربردهای مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان ثبت فاکتورهای الکترونیکی را برای مودیان فراهم می‌کند. این امر، موجب کاهش هزینه‌های صدور فاکتور و افزایش سرعت و دقت در ثبت فاکتورها می‌شود.
- امکان نظارت دقیق‌تر بر فعالیت‌های اقتصادی مودیان را برای سازمان امور مالیاتی فراهم می‌کند. این امر، موجب افزایش شفافیت مالیاتی و مبارزه با فرار مالیاتی می‌شود.
- امکان ارائه خدمات مالیاتی به مودیان را به صورت الکترونیکی فراهم می‌کند. این امر، موجب سهولت انجام امور مالیاتی برای مودیان می‌شود.
- امکان ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد، ارزش افزوده، حقوق و دستمزد، عوارض و حق برخورداری به صورت آنلاین فراهم می‌شود.
در مجموع، استفاده از سامانه مودیان مالیاتی مزایای متعددی برای مودیان و دولت دارد. این سامانه، موجب کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت و دقت، بهبود نظارت و سهولت امور مالیاتی می‌شود.
نحوه استفاده از سامانه مودیان
برای استفاده از سامانه، مراحل زیر را باید طی کنید:
- ثبت نام در سامانه مودیان
اولین قدم برای استفاده از سامانه مودیان، ثبت نام در این سامانه است. برای ثبت نام، باید به سایت سامانه مودیان به آدرس tp.tax.gov.ir مراجعه و اطلاعات مورد نیاز را وارد کنید.
- اخذ گواهی امضای الکترونیک
برای ثبت فاکتور در سامانه مودیان، به گواهی امضای الکترونیک نیاز دارید. گواهی امضای الکترونیک، یک کلید امنیتی است که برای امضای الکترونیکی اسناد و مدارک استفاده می‌شود. برای اخذ گواهی امضای الکترونیک، باید به یکی از مراکز صدور گواهی امضای الکترونیک مراجعه کنید.
- اتصال به سامانه مودیان
پس از ثبت نام و اخذ گواهی امضای الکترونیک، باید اقدام به اتصال به سامانه مودیان کنید. برای اتصال به سامانه مودیان، باید از طریق نرم افزارهای حسابداری یا سامانه‌های آنلاین حسابداری، اقدام به اتصال به این سامانه کنید.
- ثبت فاکتور
پس از اتصال به سامانه مودیان، می‌توانید اقدام به ثبت فاکتور کنید. برای ثبت فاکتور، باید اطلاعات مربوط به فروشنده، خریدار، کالا یا خدمات فروخته شده و مبلغ فاکتور را وارد کنید.
در واقع پس از ثبت نام در سامانه، برای ورود به آن، می‌توانید به آدرس tp.tax.gov.ir مراجعه کرده و با وارد کردن اطلاعات شخصی مربوط به حساب کاربری‌تان، در سامانه وارد شوید. در پنل کاربری، شما می‌توانید صورت‌حساب‌های خود را در هر زمانی از سال تکمیل کنید. توجه کنید که برای ثبت هر صورتحساب، فقط یک ماه زمان دارید.
قوانین جدید در خصوص سامانه مودیان
بر اساس آخرین تغییرات و بخشنامه‌های صادر شده در خصوص سامانه مودیان، قوانین جدید زیر اعمال می‌شوند:
- تمامی شرکت‌های دولتی و دستگاه‌های اجرایی مشمول ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری، از تاریخ اول دی‌ماه سال ۱۴۰۱، موظف به استفاده از سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی هستند.
- تمامی اشخاص حقوقی موضوع ماده (۱۶) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰، از تاریخ اول تیرماه سال ۱۴۰۲، موظف به استفاده از سامانه مودیان هستند.
- تمامی اشخاص حقوقی که در یک سال مالیاتی بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال فروش داشته باشند، از تاریخ اول مهرماه سال ۱۴۰۲، موظف به استفاده از سامانه مودیان هستند.
- شرکت‌هایی که در سال گذشته مالی بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال فروش داشته‌اند، از ابتدای سال ۱۴۰۲ موظف به اتصال به سامانه مودیان هستند.
- شرکت‌هایی که در سال گذشته مالی بیش از ۵۰ میلیارد ریال فروش داشته‌اند، باید در صورت داشتن شرایط زیر، تا پایان سال ۱۴۰۲ به سامانه مودیان متصل شوند:
-انجام بیش از ۵۰ درصد معاملات خود به صورت الکترونیکی
-داشتن پایانه فروشگاهی
-استفاده از سامانه‌های حسابداری آنلاین
-فاکتورهایی که به صورت فیزیکی صادر می‌شوند، اعتبار مالیاتی ندارند.
سایر قوانین جدید در خصوص سامانه مودیان مالیاتی نیز عبارتند از:
- سامانه مودیان امکان استعلام صحت فاکتور، وضعیت فاکتور و اطلاعات فاکتور را فراهم می‌کند.
- خریدار می‌تواند فاکتورهای صادر شده برای وی را در سامانه مودیان مشاهده و تایید یا رد کند.
- سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند از اطلاعات سامانه مودیان برای شناسایی معاملات غیرمجاز و فرار مالیاتی استفاده کند.
با اجرایی شدن این قوانین، سامانه مودیان به ابزاری قدرتمند برای مبارزه با فرار مالیاتی و شفاف‌سازی اقتصاد تبدیل خواهد شد. در قوانین جدیدی که در خصوص سامانه مودیان تصویب شده است، موارد زیر گنجانده شده است:
«این قوانین، نشان‌دهنده عزم دولت برای شفافیت مالیاتی و مبارزه با فرار مالیاتی در کشور است. با اجرای این قوانین، امید است که میزان مالیات دریافتی از مودیان افزایش یابد و منابع مالی دولت برای تامین هزینه‌های عمومی کشور افزایش پیدا کند».
در ادامه درباره بعضی از این قوانین جدید توضیحات بیشتری ارائه می‌کنیم.
مراحل ثبت یک فاکتور در سامانه مودیان
برای ارسال صورتحساب در سامانه، باید از منوی ثبت گزارش گزینه مورد نظر خود را انتخاب کنید. این گزینه ها شامل خرید، فروش، واردات، صادرات، حق العملکاری و مدیریت پیمان، اجاره، پیش فروش و عرضه به مصرف کننده نهایی می‌شوند. بعد از انتخاب گزینه مورد نظر، باید فرم مربوطه را با دقت پر کرده و روی دکمه ثبت کلیک کنید. به بیان دقیق‌تر برای ثبت یک فاکتور در سامانه مودیان، مراحل زیر را باید طی کنید:
- وارد سامانه مودیان شوید.
- اطلاعات مربوط به فروشنده (شرکت شما) را وارد کنید.
- اطلاعات مربوط به خریدار (شخص یا شرکت خریدار) را وارد کنید.
- اطلاعات مربوط به کالا یا خدمات فروخته شده را وارد کنید.
- مبلغ فاکتور را وارد کنید.
- فاکتور را تایید کنید.
در هنگام ثبت فاکتور در سامانه مودیان، دقت کنید که اطلاعات وارد شده مانند شماره فاکتور، تاریخ فاکتور و مبلغ فاکتور، کد کالا یا خدمات، و اطلاعات خریدار به درستی وارد شود. هنچنین فاکتور باید در مهلت مقرر قانونی ثبت شود. در صورت عدم رعایت این نکات، ممکن است فاکتور شما در سامانه مودیان ثبت نشود یا با مشکلاتی مواجه شود.
اصلاح فاکتور در سامانه مودیان
اگر فاکتور را اشتباه ثبت کردید، می‌توانید آن را اصلاح کنید. برای این کار، مراحل زیر را طی کنید:
- وارد سامانه مودیان شوید.
- فاکتور اشتباه را پیدا کنید.
- گزینه «اصلاح فاکتور» را انتخاب کنید.
- اطلاعات جدید را وارد کنید.
- فاکتور اصلاح شده را تایید کنید.
سامانه مودیان مالیاتی امکان اصلاح فاکتورها را در موارد اصلاح اشتباهات تایپی، اصلاح اطلاعات خریدار یا فروشنده، اصلاح اطلاعات کالا یا خدمات فروخته شده، اصلاح مبلغ فاکتور و ابطال فاکتور فراهم کرده است.
استعلام فاکتور در سامانه مودیان
برای استعلام فاکتور، می‌توانید از کد رهگیری فاکتور استفاده کنید. کد رهگیری فاکتور، یک کد ۱۶ رقمی است که در هنگام ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی صادر می‌شود. برای استعلام فاکتور، باید به سایت سامانه مودیان مراجعه و مراحل زیر را طی کنید:
- وارد سامانه مودیان شوید.
- گزینه «استعلام فاکتور» را انتخاب کنید.
- کد رهگیری فاکتور را وارد کنید.
- گزینه «استعلام» را انتخاب کنید.
با انجام این مراحل، اطلاعات فاکتور مورد نظر نمایش داده می‌شود. سامانه مودیان امکان استعلام فاکتورها را در موارد استعلام صحت فاکتور، استعلام وضعیت فاکتور، استعلام اطلاعات فاکتور فراهم کرده است که در صورت نیاز می‌توانید از آن استفاده کنید.
چه سازمان‌های دولتی الزام استفاده از سامانه را دارند؟
بر اساس قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، شرکت‌های دولتی و دستگاه‌های اجرایی مشمول ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری، شامل سازمان‌های دولتی از جمله وزارتخانه‌ها، سازمان‌های وابسته به دولت، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی که فروش کالا یا ارائه خدمات دارند، از تاریخ اول دی‌ماه سال ۱۴۰۱ ، موظف به استفاده از سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی هستند. به این ترتیب، در حال حاضر، سازمان‌های دولتی زیر، الزام استفاده از سامانه مودیان را دارند:
- شرکت‌های دولتی پذیرفته شده در بورس و فرابورس
- شرکت‌های دولتی که بیش از ۵۰٪ سهام آنها متعلق به دولت است
- دستگاه‌های اجرایی مشمول ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری
این سازمان‌ها باید از تاریخ اول دی‌ماه سال ۱۴۰۱، کلیه معاملات خود را با استفاده از سامانه مودیان انجام دهند. در صورت عدم رعایت این قانون، از اعمال معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های موضوع قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی، خودداری خواهد شد.
بر اساس بخشنامه شماره ۵۲/۱۴۰۱/۲۰۰ مورخ ۲۸/۱۰/۱۴۰۱ سازمان امور مالیاتی کشور، شرکت‌های دولتی و دستگاه‌های اجرایی مشمول ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری، موظفند اطلاعات مربوط به شماره‌حساب یا حساب‌های بانکی واحد اقتصادی که گردش مالی واحد از طریق آن یا آنها انجام می‌شود را به از طریق سامانه مودیان به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کنند.
ضمنا در موارد استفاده از حساب بانکی یا دستگاه کارتخوان بانکی یا درگاه‌های پرداخت الکترونیکی جدید، اشخاص مذکور مکلفند اطلاعات آنها را بلافاصله از طریق کارپوشه خود در سامانه مودیان به سازمان یا شرکت معتمد ارائه‌کننده خدمات مالیاتی اعلام کنند. سازمان امور مالیاتی کشور، با همکاری شرکت‌های معتمد ارائه‌کننده خدمات مالیاتی، نسبت به اخذ اطلاعات مذکور از اشخاص مذکور اقدام خواهد کرد.
در نهایت کدام شرکت‌ها باید از این سامانه استفاده کنند؟
با توجه به قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، شرکت‌های خصوصی که فروش کالا یا ارائه خدمات دارند و در سال گذشته مالی بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال فروش داشته‌اند، از ابتدای سال ۱۴۰۲ موظف به اتصال به سامانه مودیان هستند. بر اساس آخرین تغییرات اعلام شده و بخشنامه‌های صادر شده، شرکت‌های زیر باید از سامانه مودیان استفاده کنند:
- تمامی شرکت‌های دولتی و دستگاه‌های اجرایی مشمول ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری
- تمامی اشخاص حقوقی موضوع ماده (16) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400
- تمامی اشخاص حقوقی که در یک سال مالیاتی بیش از 100 میلیارد ریال فروش داشته باشند.
لازم به ذکر است که شرکت‌هایی که به صورت غیرحضوری فعالیت می‌کنند، از جمله شرکت‌های اینترنتی، از تاریخ اول تیرماه سال ۱۴۰۲، موظف به استفاده از سامانه مودیان هستند. همچنین، شرکت‌هایی که در سال گذشته مالی بیش از ۵۰ میلیارد ریال فروش داشته‌اند، باید در صورت داشتن شرایط زیر، تا پایان سال ۱۴۰۲ به سامانه مودیان متصل شوند:
- انجام بیش از ۵۰ درصد معاملات خود به صورت الکترونیکی
- داشتن پایانه فروشگاهی
- استفاده از سامانه‌های حسابداری آنلاین
در صورت عدم رعایت این قانون، از اعمال معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های موضوع قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی، خودداری خواهد شد.
در حال حاضر چه سامانه‌های حسابداری امکان ثبت فاکتور در سامانه مودیان دارند؟
سامانه‌های حسابداری زیادی وجود دارند که می‌توانند برای ثبت فاکتور در سامانه مودیان استفاده شوند. لیست سامانه‌های حسابداری دارای مجوز سامانه مودیان، در سایت سازمان امور مالیاتی کشور، در بخش سامانه مودیان قابل مشاهده است. برای دریافت مجوز سامانه مودیان، شرکت‌های ارائه‌دهنده نرم‌افزار حسابداری باید شرایط زیر را داشته باشند:
- دارا بودن مجوز فعالیت از وزارت صنعت، معدن و تجارت
- دارا بودن پروانه فعالیت از سازمان نظام صنفی رایانه‌ای
- دارا بودن قابلیت اتصال به سامانه مودیان
- ارائه خدمات پشتیبانی و آموزش به کاربران
سامانه‌های موجود در لیست مذکور، توسط سازمان امور مالیاتی کشور، از طریق فراخوان عمومی، پس از ارائه مدارک و شرایط لازم، مورد ارزیابی قرار گرفته و مجوز لازم را دریافت کرده‌اند.
فاکتورهایی که به صورت فیزیکی صادر می‌شوند، اعتبار مالیاتی دارند یا خیر؟
از تاریخ اول دی‌ماه سال 1401، شرکت‌های دولتی و دستگاه‌های اجرایی مشمول ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری، موظف به استفاده از سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی هستند و صدور فاکتور فیزیکی از سوی آنها بلااستفاده و غیرقابل استناد است.
در حال حاضر، شرکت‌هایی که موظف به استفاده از سامانه مودیان نیستند، می‌توانند فاکتورهای خود را به صورت فیزیکی صادر کنند. همچنین از ابتدای سال ۱۴۰۲، فاکتورهایی که به صورت فیزیکی صادر می‌شوند، اعتبار مالیاتی ندارند. یعنی خریدار نمی‌تواند این فاکتورها را برای کسر مالیات خود از سازمان امور مالیاتی ارائه دهد. بنابراین، برای اینکه فاکتورهای شما اعتبار مالیاتی داشته باشند، باید آنها را به صورت الکترونیکی در سامانه مودیان ثبت کنید.
چه کسب و کارهایی از استفاده از سامانه مودسان مالیاتی معافند؟
بر اساس قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، مودیان زیر از استفاده از سامانه مودیان معافند:
- اشخاص حقیقی موضوع ماده (۸۱) قانون مالیات‌های مستقیم، مانند فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغان‌داری، احیای مراتع و جنگل‌ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات.
- اشخاص حقیقی موضوع ماده (۱۴۲) قانون مالیات‌های مستقیم، مانند کارگاه‌های فرش دستباف، صنایع دستی و شرکت‌های تعاونی و اتحادیه‌های تولیدی مربوطه.
- اشخاص حقوقی که کالا و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده ارائه می‌کنند.
- اشخاص حقوقی که به واسطه ماهیت کسب‌وکارشان، امکان عضویت در سامانه و صدور صورتحساب الکترونیکی را ندارند.
این اشخاص، برای انجام امور مالیاتی خود، باید از روش‌های سنتی مانند تسلیم اظهارنامه مالیاتی و مراجعه حضوری به سازمان امور مالیاتی استفاده کنند.
سایر مطالب دسته‌ی سامانه‌ها و مجوزهای دولتی
