از زمانی که کسی در ایران با پدیده‌ای به نام اینترنت آشنا نبود، حدود دو دهه می‌گذرد. در این دو دهه تحولات گوناگونی در زمینه ارتباطات و فناوری رخ داده است؛ از کارت اینترنت و قژقژ دیال‌آپ به زمانی رسیدیم که برای خرید اینترنت ADSL با سرعتی بالاتر از ۱۲۸ کیلوبیت بر ثانیه ارائه کارت دانشجویی الزامی بود! این دوران را هم پشت سر گذاشتیم و حالا گوشی‌های هوشمندمان با سرعت نسبتا مناسبی به اینترنت همراه متصل است. یکی از شرکت‌هایی که خیلی زود به ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت پیوست و توانست به جایگاه مناسبی در میان رقبایش دست یابد، شرکت «شاتل» بود. در این گزارش به معرفی بنیان‌گذار این شرکت می‌پردازیم، داده‌های «شاتل» در «رسمیو» را مرور می‌کنیم و نگاهی به زمینه‌های تازه فعالیت این شرکت می‌اندازیم.
تلفن بین‌الملل؛ بهانه آغاز «شاتل»
محمدحسن شانه‌ساززاده اصالتا اصفهانی و دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی صنایع از دانشگاه تهران است. اواسط دهه ۷۰، او در ۲۳ سالگی و هنگامی که مشغول به فعالیت در زمینه تز کارشناسی ارشد خود بود، در یکی از پروژه‌ها با شرکتی روبه‌رو شد که ماهانه سه میلیون تومان هزینه تلفن بین‌الملل پرداخت می‌کرد. این هزینه نقطه ضعفی برای آن شرکت به حساب می‌آمد و شاخک‌های شانه‌ساززاده جوان، درست در همین نقطه حساس شد. مدتی بعد و در سال ۱۳۷۷ او به همراه یکی از دوستانش شرکتی به نام «رویال‌لاین» در کانادا تاسیس کرد. کار این شرکت ارائه خدمات VoIP بود که به کاربران این امکان را می‌داد که با خرید کارت تلفن بین‌الملل، با نقاط مختلف جهان تماس تلفنی برقرار کنند. شانه‌ساززاده پس از مدت کوتاهی فروش کارت رمزدار اینترنت را هم به فعالیت‌هایش افزود و همان زمان بود که بالاخره شرکت اصلی‌اش با نام «شاتل» را تاسیس کرد. نام شاتل شنونده را به یاد شاتل‌های فضایی می‌اندازد و علاوه بر آن، نام نوعی دانه روغنی است که در بیابان‌های ایران رشد می‌کند.
فضانوردی آغاز می‌شود
اواخر سال ۱۳۷۷ شانه‌ساززاده مقدمات راه‌اندازی شرکت «شاتل» را فراهم کرد، اما ثبت رسمی این شرکت در سال ۱۳۸۲ انجام شد. البته این کارآفرین جوان در آغاز دهه ۸۰ فعالیت‌های تجاری دیگری را هم تجربه کرد و پس از گرفتن کارت بازرگانی، مدتی در زمینه صادرات و واردات فعالیت کرد، اما باز هم به کار در عرصه فناوری و اینترنت بازگشت، چرا که اعتقاد داشت میزان ریسک و خطرات این حوزه پایین‌تر است. با غیرقانونی اعلام شدن ارائه خدمات VoIP توسط وزارت ارتباطات، شانه‌ساززاده و گروهش روی ارائه خدمات اینترنت متمرکز شدند. در سال ۱۳۸۱ برای نخستین بار اعلام شد که مجوز ارائه خدمات اینترنت پرسرعت به شرکت‌ها داده می‌شود. «شاتل» که تا آن زمان فقط اینترنت دیال‌آپ عرضه می‌کرد، از نخستین شرکت‌هایی بود که مجوز گرفت و ارائه ADSL را آغاز کرد. اولین مشتری «شاتل» شرکت‌ها بودند، چرا که این سرویس در آن زمان برای مشترکان خانگی گران به حساب می‌آمد. به مرور زمان فرهنگ استفاده از اینترنت پرسرعت در کشور جا افتاد و مشتریان خانگی هم به جمع خدمات‌گیرندگان از «شاتل» اضافه شدند. در حال حاضر این شرکت بیش از سه میلیون نفر مشترک در سراسر کشور دارد، تعداد نیروی انسانی آن به هزار و ۳۰۰ نفر می‌رسد و دو هزار و ۵۰۰ نفر هم در دفاتر فروش «شاتل» در سراسر کشور مشغول به کار هستند.
پا توی کفش اپراتورها
شرکت «گروه فناوری ارتباطات و اطلاعات شاتل» ۳۶۵ میلیارد تومان سرمایه ثبتی دارد و ریاست هیئت‌مدیره آن بر عهده محمدحسن شانه‌ساززاده است. این شرکت سه شرکت زیرمجموعه هم دارد که شاید یکی از مهم‌ترین آنها شرکت «توسعه ارتباطات همراه شاتل» باشد. رییس هیئت‌مدیره این شرکت هم خود شانه‌ساززاده است، اما این شرکت دقیقا در چه زمینه‌ای فعالیت می‌کند؟ ماجرا از دهه ۹۰ و پیدا شدن سر و کله اینترنت همراه در ایران آغاز شد. با ورود اینترنت موبایل به کشور، بسیاری از کاربران، اینترنت مورد نیاز خود را از اپراتورهای تلفن همراه دریافت کردند و شرکت «شاتل» هم به این فکر افتاد که این بازار تازه را از دست ندهد. شرکت «توسعه ارتباطات همراه شاتل» با نام تجاری «شاتل‌موبایل» در سال ۱۳۹۴ با تمرکز بر اینترنت همراه راه‌اندازی شد. در سال ۱۳۹۶ «شاتل‌موبایل» به عنوان نخستین اپراتور مجازی نوع اول تلفن همراه کشور آغاز به کار کرد و سیم‌کارت‌های این شرکت با ارائه خدمات مکالمه، پیامک، اینترنت همراه 3G و 4G و همچنین خدمات نسل چهارم شبکه همراه (TD-LTE) وارد بازار شد.
ورود به میدان رقابت با «فیلیمو»
«شاتل» در اواخر سال ۱۳۹۲ سامانه‌ای به نام «شاتل‌لند» راه‌اندازی کرد که به تامین محتوای مورد نیاز مشترکانش می‌پرداخت و امکان دانلود محتواهایی مانند نرم‌افزار، فیلم‌های آموزشی، فیلم‌های مستند و… را فراهم می‌کرد. در سال ۱۳۹۳ شرکت «سرزمین شاتل» رسما به ثبت رسید و در ابتدای سال ۱۳۹۵، بخش فیلم و سریال «شاتل‌لند» که «مووی‌لند» نام داشت، به «نماوا» تغییر نام داد. به این ترتیب شرکت «شاتل» حوزه فعالیتش را گسترش داد و کارش را به عنوان یک سامانه نمایش درخواستی (VOD) نیز آغاز کرد. «نماوا» چندان قدرتمند شروع نکرد، اما بالاخره در فروردین ۱۳۹۸ نخستین سریال اختصاصی‌اش با نام «سال‌های دور از خانه» را پخش کرد؛ یک سریال کمدی به کارگردانی مجید صالحی که اسپین‌آف سریال «شاهگوش» داوود میرباقری بود. آغاز پخش سریال «قورباغه» هومن سیدی و برنامه گفت‌وگومحور «هم‌رفیق» با اجرای شهاب حسینی در نیمه دوم سال ۱۳۹۹، «نماوا» را به عنوان یک رقیب قَدَر برای VODهای دیگر تثبیت کرد. سریال «خاتون» به کارگردانی تینا پاکروان تازه‌ترین محصول «نماوا»ست که به تازگی در این سایت قرار گرفته است.
