طی چند سال گذشته نظام بانکی کشور با تغییرات بسیاری همراه بوده‌است. به نوعی می‌توان گفت که نظام بانکی برای پاسخگویی به نیاز مشتریان و بازار، به صورت مدام در حال پوست‌اندازی است. بانکداری شرکتی یکی از مفاهیم بانکداری است که از سوی بانک‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفته و در این عرصه، فضای رقابتی را ایجاد نموده‌است. اما هنوز در نظام بانکی تعریف و درک مشخصی از بانکداری شرکت وجود ندارد و هر بانک استراتژی خاص خود را در این نوع بانکداری دارد. در این مطلب از زوایای مختلف، بانکداری شرکتی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
بانکداری شرکتی چیست؟
بانکداری دارای انواع مختلف بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری سرمایه‌ای و بانکداری شرکتی است. اگرچه در نظام بانکی ارائه خدمات به شرکتها به عنوان مشتریان بزرگ و VIP امری متداول است اما بانکداری شرکتی (Corporate Banking) را می‌توان استراتژی کلان، پیچیده و نظام‌مندی دانست که از طریق برقراری تعامل سازنده با مشتریان شرکتی، نیازها و دغدغه‌های مالی و بانکی خاص آنها را را پاسخ می‌دهد. این بانکداری در واقع شیوه‌ای از ارائه خدمات بانکی به کسب‌وکارهاست.
اغلب شرکتها برای دریافت آسان و سریع خدمات متنوع بانکی و مالی به دنبال بانکی معتمد و معتبر هستند و بانکداری شرکتی نیز برای رفع این دغدغه ایجاد شده‌است. بانک‌ها در بانکداری با توجه به نیاز عمده و اصلی هر کسب‌وکاری، سعی در تامین مالی مشتریان و همچنین ارائه خدمات بانکی متنوع و متناسب با نیاز شرکتها دارند و به این طریق تعاملات تجاری را برای زنجیره ارزش مشتریان خود تسهیل و تسریع می‌سازند. این نوع بانکداری تنها مختص مشتریان حقوقی نیست و افراد حقیقی با دارایی مشخص نیز می‌توانند خدمات بانکداری شرکتی را دریافت کنند.
البته لازم به ذکر است که به دلیل تنوع بالای مشتریان و جزئیات پرتعداد این حوزه، بانکداری شرکتی به دسته‌های کلی بانکداری شرکت‌های کوچک و متوسط، بانکداری شرکت‌های بزرگ و بانکداری بازار جهانی تقسیم می‌شوند.
بانکداری شرکتی چه مزایایی را به همراه دارد؟
سالیان سال بانک‌ها تنها به انجام دو کار عمده پرداخت سود سالانه در ازای دریافت دارایی مشتریان و ارائه تسهیلات سود به مردم در ازای گرفتن ضمانت مشغول بودند. اما به لطف بانکداری شرکتی، سرمایه‌گذاران این امکان را پیدا نمودند تا از بانک‌ها مشاوره‌های اقتصادی خیلی خوبی دریافت کنند. با این نوع از بانکداری، پول مشتری به چرخه اقتصادی راه پیدا میکند. به طور کلی می‌توان گفت بانکداری شرکتی، وظیفه مدیریت منابع مالی مشتریان، مدیریت ریسک و سازماندهی دارایی و بدهی‌های آنها را بر دوش می‌کشد.
آیا بانکداری شرکتی شبیه به بانکداری سنتی است؟
خدمات ارائه شده در بانکداری شرکتی در مقایسه با نوع دیگر بسیار گسترده‌تر است. کلیه نیازهای مشتریان شرکتی که دارای نیازهای بانکی متفاوتی با دیگر مشتریان در انواع بانکداری‌ها هستند، در اینجا مورد هدف قرار دارد.
در بانکداری شرکتی ضمن ارائه خدمات تسهیلات و تعهدات، مدیریت دریافت‌ها و پرداخت‌ها و غیره همچنین خدمات زیر ارائه خواهند شد:
- مدیریت نقدینگی
- مدیریت ریسک
- سایر روش‌های تامین مالی
- خدمات مشاوره‌ای به مشتریان
در بانکداری شرکتی به واسطه تدابیر اندیشیده شده کلیه نیازهای مالی و بانکی شرکت یا کسب‌وکار مورد نظر از طریق ارائه خدمات و محصولات متناسب با آنها رفع خواهد شد و به این شکل ضمن بهبود مدیریت منابع مالی شرکت، در جامعه هدف نیز زمینه رشد و شکوفایی فراهم می‌شود.
چه افرادی به عنوان مشتریان بانکداری شرکتی قلمداد می‌شوند؟
مشتریان بانکداری شرکتی که به نام مشتریان عمده نیز شناخته می‌شوند تنها شرکتها و موسسات غیر مالی نیستند و نهادها و شرکت‌های نظیر ارگان‌های دولتی، موسسات مالی مختلف و صندوق‌های بازنشستگی نیز می‌توانند مشتریان بانکداری شرکتی باشند.
در کل هر شخصی اعم از افراد حقیقی یا شرکت‌های حقوقی با استناد به صورت‌های مالی حسابرسی شده دارای یکی از ویژگی‌های زیر هستند، این امکان را خواهد داشت تا از مشتریان بانکداری شرکت برشمرده شوند. توجه کنید که این تعاریف به ازای هر بانک متفاوت است.
- دارای فروش سالانه بالغ بر ۵ میلیارد ریال
- استفاده از تسهیلات به مبلغ حداقلی ۵۰ میلیارد ریال
- برخورداری از امکان دریافت تسهیلات به ارزش ۳۰ میلیارد ریال
- دارای سرمایه و منابع مالی در مجموع به ارزش بیش از ۵۰ میلیارد ریال
شرکتی نوپا که به تازگی فعالیت خود را آغاز نموده است، بسته به نوع صنعت فعالیت آن، سرمایه اولیه و برنامه‌های توسعه‌ای و رشد، بازارها و غیره مورد بررسی قرار خواهد گرفت و طبق پیش فروش ۳ سال آتی آن، ممکن است در طبقه‌بندی بالا قرار گرفته و به یک مشتری از مشتریان بانکداری شرکتی تبدیل شود. بانکداری شرکتی برای همراهی و کمک به شرکت‌های مذکور در جهت تحقق اهداف توسعه، خدمات خود را ارائه خواهد نمود. شما می‌توانید استعلام سرمایه ثبتی شرکت را به کمک رسمیو انجام دهید. برای این کار نام شرکت را در رسمیو جستجو کنید. در نتیجه جستجو، آخرین سرمایه ثبتی را می‌بینید.
علاوه بر آن، وقتی روی نام شرکت کلیک کنید، همه اطلاعات مربوط به آن و همچنین اطلاعات روزنامه رسمی را نیز مشاهده می‌کنید.
بانکداری شرکتی چه خدماتی به مشتریان خود ارائه می‌دهد؟
اگرچه خدمات بانکداری شرکت در هر بانک احتمالاً با بانکی دیگر فرق دارد، اما به طور کلی می‌توان خدمات بانکداری را به دو دسته خدمات سنتی بانکداری در ابعاد وسیع‌تر و خدمات مالی ویژه و متناسب با نوع شرکتها و موسسات تقسیم نمود. در ادامه به چند مورد از خدمات قابل ارائه توسط بانکداری شرکتی اشاره شده است:
- امکان تراکنش‌های بین‌المللی
- ارائه مشاوره‌ها در زمینه بازاریابی، حقوقی، سرمایه‌گذاری و مالیاتی
- تامین مالی شرکتها از طریق ارائه اوراق بهادار و تامین مالی پروژه‌های بزرگ جهت کمک به سازمان‌ها
- ارائه خدمات بیمه
- مدیریت ریسک، مدیریت تعهدات، مدیریت دریافت و پرداخت، تامین مالی و…
- کمک به یکپارچه‌سازی خدمات بانکی الکترونیک به شرکتها با ارائه وب سرویس‌های مختلف (API)
- سهامداری و مشارکت در مدیریت شرکت از طریق مالکیت بخشی از سهام آن شرکت
- خروج از بن‌بست ارائه خدمات بانکی صرف به مشتریان
بانکداری شرکتی دارای چه مشخصه‌هایی است؟
بانکداری شرکتی دارای ویژگی‌های خاصی است که در ادامه با هم برخی از این ویژگی‌ها را بررسی خواهیم نمود:
دارای مشتریانی متنوع است
تنوع مشتریان یکی از ویژگی‌های این نوع از بانکداری است. همانطور که پیش از این گفتیم مشتریان این نوع بانکداری محدود به قشر خاصی نیستند و انواع مشاغل کوچک تا متوسط و شرکت‌های بزرگ می‌توانند در قالب مشتریان بانکداری شرکتی، از خدمات آن بهره‌مند شوند.
برای افتتاح حساب، توافق هیئت مدیره را طلب میکند
یک شرکت تنها بعد از توافق هیئت مدیره شرکت، امکان افتتاح حساب در بانکداری شرکتی را خواهد داشت. معمولاً برای افتتاح حساب، خزانه‌دار شرکت، برای باز کردن حساب‌های شرکتی با یک رأی رسمی یا یک تصمیم شرکتی اقدام به این امر میکند. به این شکل همه چیز با اطلاع هیئت مدیره انجام خواهد شد.
در قبال حساب شرکت مسئول است
باتوجه به آن که براساس قانون، شرکتها، اشخاص حقوقی جداگانه‌ای محسوب می‌شوند لذا تمامی موجودی حساب‌های شرکت صرفاً متعلق به شرکت است و جزو اموال خصوصی اعضای هیئت مدیره محسوب نمی‌شوند. در واقع حساب‌های شرکت مستقل از فردی خاص یا هیئت مدیره هستند. این ویژگی سبب می‌شود طلبکاران شخصی هیئت مدیره امکان دریافت مندرجات حساب شرکتی شرکت را نداشته باشند.
امکان ارزیابی اعتبار شرکتها را فراهم میکند
گردش حساب شرکت به عنوان بخشی از تاریخچه اعتباری یک شرکت است و به خوبی تاثیر خود را بر روی مواردی چون ارزش‌گذاری و قیمت سهام شرکت، نرخ‌های بهره قابل اعمال برای وام‌های اعطایی به شرکت و غیره به جای می‌گذارد. از این طریق می‌توان به واسطه بانکداری شرکتی، اعتبار شرکتها را بررسی نمود.
بانکداری شرکتی دارای چه سرویس‌هایی است؟
از سرویس‌های بانکداری شرکتی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
اعتبار
مشتریان می‌توانند از بانکداری شرکتی وام‌ها و محصولات اعتباری ویژه دریافت کنند. بیشترین سهم از سود بانک‌های تجاری متعلق به تسهیلات اعتباری است. البته لازم به ذکر است که به دلیل میزان ریسک رایج در اعطای وام به مشتریان شرکتها، نرخ بهره‌های اعمال شده بر وام‌ها بسیار بالا است.
خدمات خزانه داری
شرکتها می‌توانند برای مدیریت سرمایه در گردش مورد نیاز خود از خدمات خزانه‌داری استفاده کنند. این خدمات به دلیل نقش موثری که در آسان‌سازی تبدیل ارز خواهند داشت برای شرکت‌های چندملیتی بسیار حائز اهمیت است.
تامین مالی برای دارایی‌های ثابت
شرکت‌هایی که در صنایعی چون حمل‌ونقل، فناوری اطلاعات و تولید ماشین‌آلات سنگین فعالیت دارند می‌توانند از خدمات تامین مالی مورد نیاز برای دارایی‌های ثابت بهره ببرند. دریافت وام‌ها و قراردادهای اجاره برای خرید تجهیزات، ماشین‌آلات و غیره توسط بانکداری شرکتی بسیار آسان‌تر شده است.
خدمات کارفرمایان
بانک‌ها ارائه دهنده خدماتی از قبیل انتخاب طرح‌های بازنشستگی و طرح مراقبت‌های بهداشتی و نیز تسهیلات حقوق و دستمزد برای کارکنان خود هستند.
خدمات تجاری
یکی دیگر از سرویس‌های بانکداری تجاری، ارائه خدماتی مانند تجزیه و تحلیل داده‌ها، تجدید ساختار بدهی و حقوق صاحبان سهام، تجزیه و تحلیل دارایی‌های واقعی و غیره است. همچنین یکی دیگر از خدمات حائز اهمیت برای مشتریان شرکتها، خدمات مدیریت دارایی و پذیره نویسان برای عرضه اولیه عمومی (IPO) و… است. انجام این خدمات برعهده بازوی بانکداری سرمایه‌گذاری است. طبق قانون گلس- استگال دو بانک سرمایه‌گذاری و بانکداری شرکتی از هم تفکیک شده‌اند.
چه عواملی سبب ایجاد بانکداری شرکتی شده‌اند؟
بانکداری شرکتی در پی یک نیاز در دنیای گسترده امروزی پدید آمده‌است. پیچیدگی علم اقتصاد و فعالیت‌های اقتصادی طی سال‌های اخیر، بانک‌ها را بر آن داشت تا ضمن ارائه خدمات متداول، خدماتی ویژه نیز برای مشتریان حقیقی و حقوقی خاص خود در نظر بگیرند.
به عنوان مثال در ایران درآمد نفتی تکیه‌گاه اقتصادی محسوب می‌شود و بنابراین آسیب‌های زیادی متوجه فعالیت‌های اقتصادی، توان تولید و صادرات است. از این رو سازوکار بانکداری شرکت توسط بانک‌ها ایجاد شده است تا بازار سرمایه به سمت فعالیت‌های اقتصادی سودآور هدایت شود. در پی این اتفاق سه مزیت بزرگ متوجه بانک‌ها، شرکتها و کسب‌وکارها و همچنین اقتصاد کشور شد:
1. شرکت‌های بزرگ با سرمایه اولیه مطلوب، سرمایه خود را صرف تولید با سود بیشتر می‌کنند؛
2. بانک‌ها سود قابل توجهی از مشاوره و ارائه خدمات خاص به مشتریان حقیقی و حقوقی وی آی پی دریافت می‌کنند؛
3. دولت بدون درگیر شدن در فعالیت‌های اقتصادی این سازمان‌ها، شاهد گشایش اقتصادی می‌شود.
بانکداری شرکتی دارای چه اهدافی است؟
اهداف و خط مشی‌های سازمانی بانکداری شرکتی عبارتند از:
- ارائه خدمات مورد نیاز مشتریان شرکتی با سرعت، دقت و کیفیت بیشتر
- ارزش‌آفرینی برای مشتریان ویژه
- بهبود و گسترش ارتباط‌های کاری سازنده و یادگیرنده
- کمک به رشد و توسعه کسب‌وکارها از طریق مدیریت منابع مالی
- ارائه خدمات تخصصی و اختصاصی به هر یک از مشتریان شرکتی.
- بهینه‌سازی ترکیب دارایی‌ها و بدهی‌های مشتریان شرکتی جهت مدیریت ریسک
- ارائه مشاوره‌های تخصصی در زمینه بازاریابی، حقوقی، مالیاتی و… برای رشد شرکتها و نیز دریافت سودی مطلوب از این طریق
- کاهش مستمر مطالبات خود
- پیشتازی و نوآوری در زمینه ارائه محصولات و خدمات کامل و متنوع بانکی در زمینه بانکداری شرکتی
ساختار بانکداری شرکتی به چه صورت است؟
بانکداری شرکتی با ساختار سازمانی تخصصی و منعطفی که دارد بسترها و زیرساخت‌های مورد نیاز جهت تصمیم گیری‌های مناسب برای پاسخگویی به نیاز مشتریان شرکتی و ارائه خدمات تخصصی ایجاد نموده‌است. در این شیوه بانکی و بازاریابی، مدیریت امور دفاتر تمام تلاش خود را به کار گرفته تا از طریق جذب، حفظ و رشد مشتریان شرکتی با اختیارات کامل و با تجهیزات دفاتر خود در نقاط مختلف کشور، برای مشتریان ارزش افزوده و رضایت حداکثری را به بار آورد.
مدیریت اعتبارات شرکتی بایستی از طریق سیستم‌های اعتبارسنجی انحصاری بانک خدماتی مشتری محور را ارائه نماید. این رویکرد به افزایش سرعت، دقت و کیفیت اعتبارسنجی و اعطای تسهیلات و تعهدات کاملاً تخصصی کمک میکند.
