سامانه جامع تجارت که توسط دولت طراحی شده است،‌ یکی از سامانه‌های مهم و حیاتی است که با بکارگیری مکانیزم‌های خاص،‌ فرایندهای مربوط به حوزه تجارت بین الملل را آسان‌تر کرده است. در واقع سامانه جامع تجارت با هدف ایجاد یک سامانه واحد برای بازرگانان حوزه تجارت خارجی و فعالان اقتصادی در حوزه تجارت داخلی ایجاد شده است. سامانه تجارت با ایجاد یک محیط الکترونیکی شفاف برای انجام معاملات تجاری، می‌تواند به کاهش پدیده قاچاق و تجارت غیرقانونی کمک کند. 

سامانه جامع تجارت چیست؟

سامانه یکپارچه سازی و نظارت بر فرآیند تجارت یا به اختصار سامانه جامع تجارت، به عنوان یک سیستم مهم و اساسی برای تسهیل و بهبود فرآیندهای تجارت بین‌المللی و اقتصاد کشورها عمل می‌کند. این سامانه دولتی به منظور ساده‌تر کردن فرآیندهای بازرگانی، تسریع در انجام معاملات و کاهش فساد اقتصادی ایجاد شده است. دستیابی به این اهداف باعث توسعه تجارت بین‌المللی و افزایش شفافیت در فعالیت‌های تجاری می‌شود. 

آشنایی با ویژگی ها و بخش های مختلف سامانه جامع تجارت

این سامانه دارای بخش‌های مختلفی است که هر یک ویژگی‌هایی دارند که در ادامه به اختصار به بررسی آنها پرداخته ایم:

سامانه تجارت خارجی

سامانه تجارت خارجی به منظور اجرای تکالیف قانونی و تطابق با مقررات و قوانین مربوط به تجارت خارجی در کشور ایجاد شده است. این سامانه با تمرکز بر یکپارچگی و تسهیل فرآیندهای تجاری، به پیشگیری از وقوع تخلفات در زمینه تجارت خارجی (شامل واردات، صادرات و ترانزیت) کمک می‌کند.

با ایجاد این سامانه، از تکرار اطلاعات در دستگاه‌های مختلف مرتبط با تجارت خارجی جلوگیری شده و اطلاعات مهم به صورت یکپارچه در دسترس قرار می‌گیرد.

سامانه تجارت داخلی

سامانه جامع تجارت داخلی، به منظور یکپارچه‌سازی اطلاعات و رصد کالاها در تمامی مراحل زنجیره تجاری از تولید و واردات تا مراحل نهایی، به ویژه در سطح خرده‌فروشی، توسعه یافته است.

در این سامانه امکان ثبت اطلاعات ورود کالا به زنجیره تجاری، انتقال مالکیت و انتقال مکان در سطح شناسه کالا و شناسه رهگیری فراهم شده است.

سامانه نیما

نظام یکپارچه معاملات ارزی، که “نیما” نامیده می‌شود، با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت با هدف مدیریت بازار ارز توسط بانک مرکزی، طراحی و اجرا شده است. در این سامانه، صادرکنندگان کالا و خدمات به عنوان ارائه‌کنندگان ارز، صرافی‌های مجاز و بانک‌ها به عنوان واسطه‌های انتقال و تبادل ارز و واردکنندگان کالا به عنوان متقاضیان ارز مشارکت دارند.

سامانه شناسه کالا

این سامانه امکان استعلام شناسه کالا را برای سامانه‌ها و افراد مرتبط فراهم می‌کند.

سامانه ضوابط تجاری 

با هدف تسهیل فرآیندها و حمایت از فعالیت‌های اقتصادی، وزارت صنعت، معدن و تجارت سامانه ضوابط تجاری را ایجاد کرده است. این سامانه به کلیه دستگاه‌های مرتبط در حوزه تجارت خارجی اجازه می‌دهد تا موارد مرتبط با ضوابط و مقررات تجاری را ثبت و مدیریت کند. این اقدام به منظور کاهش بروکراسی اداری، ایجاد شفافیت در فعالیت‌های تجاری و ارائه اطلاعات به فعالان اقتصادی انجام شده است.

گواهی امضا الکترونیکی

مرکز صدور گواهی الکترونیکی، یک مرکز منحصر به فرد است که به طور عمومی خدمات صدور گواهی الکترونیکی را برای انواع مختلف کاربردها ارائه می‌دهد. در حال حاضر، با ارائه زیرساخت‌های فنی و صدور مجوزهای مورد نیاز، امکان صدور گواهی‌های امضای دیجیتال را برای افراد و سازمان‌ها در سراسر کشور، از جمله در دفاتر ثبت‌نام مختلف (مانند دفاتر اسناد رسمی و دفاتر پیشخوان دولت) فراهم کرده است.

سامانه انبارها

در این سامانه امکان عملیات انبارداری فراهم شده است. بهره بردارانی که انبارهای آن‌‌ها ثبت شده است، با مراجعه به سامانه جامع انبارها می‌توانند رسید و حواله انبار خود را ثبت نمایند.

سامانه مجوزها

این سامانه با هدف تحقق این اهداف طراحی شده است:  انتقال داده بین سازمان‌ها، نظارت سیستماتیک بر مجوزها، جلوگیری از جعل مجوزها و ردیابی کالا در زنجیره تامین.

سامانه شناسه رهگیری

هدف اصلی این سامانه، مدیریت شناسه‌های رهگیری کالا در طی زنجیره تجاری کشور است. این سامانه با بررسی و رصد کد‌های کالاهای تولیدی و وارداتی، امکان ردیابی و پیگیری کالاها در تمامی مراحل زنجیره تجاری را برای کاربران و نهادهای نظارتی فراهم می‌کند. این امکانات به تسهیل در انجام تراکنش‌های تجاری، افزایش شفافیت و افزایش امنیت در زمینه تجارت کمک می‌کند.

گذرگاه سرویس های سامانه جامع تجارت

در راستای اجرای طرح توسعه دولت الکترونیک، با هدف ایجاد یکپارچگی در تبادل اطلاعات و خدمات و تضمین حفظ امنیت، خوشه های 14 گانه مراکز تبادلات الکترونیکی در نظر گرفته شده است. این خوشه جهت تبادل اطلاعات و خدمات مرتبط با وزارت صنعت، معدن و تجارت و فعالیت‌های مرتبط با تجارت خارجی و بازارهای بین‌المللی ایجاد شده و به ایجاد ارتباط میان این وزارتخانه و سایر خوشه‌ها کمک می‌کند.

سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبه بندی اعتباری

اعتبارسنجی و رتبه‌بندی اعتباری با شناسایی و تفکیک اشخاص کم‌مخاطره از پرمخاطره، به تسریع امور برای افراد معتبر و جلوگیری از تخلفات افراد سودجو و دارای سابقه منفی کمک می‌کند و همچنین باعث ایجاد سابقه مثبت و حفظ اعتبار فعالان اقتصادی می‌شود.

مزایای سامانه تجارت

این سامانه با دو هدف اصلی ایجاد شده است:

آسان‌تر کردن تجارت: این سامانه به تسهیل و تسریع فرایند تجارت کمک کرده است. از این سامانه می‌توان در سطوح ملی و بین‌المللی برای ثبت سفارش کالا و درخواست ترخیص کالا از گمرک‌ها استفاده کرد. به عنوان مثال، می‌توانید ترخیص کالا از گمرک بوشهر را از طریق این سامانه انجام دهید.

ایجاد واحد تجاری و فراهم کردن زمینه برای معاملات خارجی و داخلی: این سامانه توسط دولت راه‌اندازی شده و مدیریت شده و در آن سه پروسه اصلی برای بازرگانان، حائز اهمیت است. با ثبت شرکت یا کارت بازرگانی در این سامانه، امکان دسترسی به درگاه‌های بین‌المللی و انجام تراکنش‌های تجاری فراهم می‌شود.

در کل، این سامانه تجارت را ساده‌تر می‌کند و برای بازرگانان امکان دسترسی به بازارهای بین‌المللی و انجام معاملات بین‌المللی و داخلی را فراهم می‌کند.

راهنمای ثبت نام و ورود به سامانه جامع تجارت ایران

برای ثبت نام و ورود به این سامانه، می‌بایست مراحل زیر را طی کنید: (۶ مرحله)

۱. ابتدا به سایتِ سامانه جامع تجارت ایران، مراجعه کنید. (برای ورود به سامانه حتما از مرورگر کروم یا فایرفاکس استفاده کنید. از اینترنت اکسپلورر استفاده نکنید.)

پس از باز شدن صفحه زیر،‌ گزینه «ثبت نام» را انتخاب کنید:

در صورتی که کاربر ایرانی هستید، گزینه «ثبت نام کاربر ایرانی» و اگر خارجی هستید، «ثبت نام کاربر خارجی» را انتخاب کنید:

اطلاعات را مطابق تصویر زیر به دقت تکمیل کنید:

• اطلاعات را به صورت صحیح وارد کنید زیرا کلیه موارد از سازمان ثبت احوال استعلام می‌گردند.
• شماره تلفن همراهی که وارد می‌کنید باید متعلق به خود شخص یا مدیر عامل باشد و با کدملی ایشان تطابق داشته باشد.
• رمز عبور انتخابی باید حداقل ۸ کاراکتر و ترکیبی از عدد، حروف انگلیسی (بزرگ و کوچک) و علائم (@, : , £ , * , &) باشد. 

پس از تکمیل اطلاعات و کلیک روی گزینه «ثبت اطلاعات و ادامه»، یک کد اعتبارسنجی برای شما ارسال می‌شود. کد را وارد کرده و روی گزینه «تکمیل ثبت نام» کلیک کنید. (کد ۴ رقمی اعتبارسنجی به تلفن همراهتان ارسال خواهد شد.)

ورود به سامانه تجارت: پس از تکمیل فرایند ثبت نام، مجدد به سایت ntsw.ir مراجعه کرده و پس از وارد کردن نام کاربری و رمز عبور، وارد سامانه شوید.

بازیابی رمز عبور در سامانه تجارت

اگر رمز عبور خود را فراموش کرده اید‌، به صورت زیر می‌توانید آن را بازیابی کنید:

پس از مراجعه به سایت  ntsw.ir روی گزینه «بازیابی کلمه عبور» کلیک کرده و کد ملی خود را وارد کنید. (امکان بازیابی رمزعبور به یکی از دو روش زیر وجود دارد: ارسال رمز از طریق پیامک،‌ بازیابی از طریق شماره گیری کد دستوری USSD)

جمع بندی

سامانه جامع تجارت یک پلتفرم مهم و حیاتی است که توسط دولت‌ و به منظور تسهیل و بهینه‌سازی فرآیندهای تجارت بین‌المللی ایجاد شده است. این سامانه با استفاده از تکنولوژی و ابزارهای تجارت الکترونیکی، فرآیندهای تجاری را ساده‌تر و شفاف‌تر می‌کند. بازرگانان می‌توانند از طریق این سامانه به راحتی درخواست‌ها و معاملات تجاری خود را مدیریت کنند. همچنین این سامانه امکان انجام معاملات تجاری از جمله تراکنش‌های بین‌المللی و پرداخت‌های مرتبط با آن را فراهم می‌کند.

در کل، سامانه جامع تجارت اهمیت زیادی برای تسهیل تجارت و افزایش شفافیت در فعالیت‌های تجاری دارد. این سامانه به بازرگانان و فعالان اقتصادی امکان دسترسی به بازارهای جهانی و انجام معاملات را با سرعت و کارایی بالا می‌دهد.