معاملات فصلی یک اصطلاح مالیاتی جدید است که از سوی سازمان امور مالیاتی، جهت افزایش سرعت در روند ارزیابی مالیات، همچنین افزایش دقت و شفافیت معاملات و درآمد ایجاد شده است. در واقع افراد دارای برخی از مشاغل خاص از سوی سازمان امور مالیاتی ملزم به ارسال صورتحساب معاملات خود در بازه‌های زمانی کوتاه هستند.
در این مطلب به طور کامل به تعریف معاملات فصلی و تفاوت آن با مالیات بر ارزش افزوده، مشمولین ارائه صورت‌های فصلی و همچنین نحوه ارسال صورت معاملات فصلی پرداخته شدهاست، با ما همراه باشید.
معاملات فصلی چیست؟
کلیه خرید و فروش‌های انجام شده توسط مودیان حقیقی و حقوقی در بازه زمانی معین، معاملات فصلی نامیده می‌شود. طبق ماده ١۶٩ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی ملزم به ثبت‌نام در نظام مالیاتی، ارائه گزارشات تمامی معاملات و خرید و فروش‌های خود همراه با تمامی اطلاعات مورد نیاز و اطلاعات مرتبط با طرف‌های معامله در پایان هر فصل از طریق ارائه الکترونیکی یا از طریق پورتال سازمان امور مالیاتی یا تحویل به اداره امور مالیاتی مربوطه به صورت یک فایل تولید شده بر روی CD هستند.
صورت مالیات فصلی با هدف از بین بردن تخلفاتی چون فرار مالیاتی و همچنین عدم شفاف‌سازی درآمد و معاملات کسب‌وکارها از سوی افراد ایجاد شدهاست. مشمولین این قانون موظف هستند این گزارشات را سالیانه ۴ مرتبه به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند و در غیر این صورت مشمول جریمه خواهند شد.
به طور کلی براساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، تمامی سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی که در زمینه خرید و فروش فعالیت دارند باید پس از انجام معامله حداکثر ظرف یک ماه گزارش آن را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. البته در صورت معاملات کوچک که میزان آنها تا ۱۰ درصد حد نصاب مقرر شدهاست نیازی به گزارش ماهانه نیست و مودیان مالیاتی قادر به ارسال فهرست آنها به شکل کلی و در بازه زمانی فصلی و هر سه ماه یک بار هستند.
هر آنچه که باید از قانون معاملات فصلی بدانید
قانون ۱۶۹ مکرر سازمان امور مالیاتی رضایت بسیاری از مودیان را جلب کرده است. در ادامه برخی از مزایای اجرایی شدن قانون ارائه معاملات فصلی آورده شدهاست:
- جلوگیری از اتلاف وقت با حذف رفت‌وآمدهای افراد به حوزه‌های مالیاتی
- افزایش درصد اطمینانی در زمان ارسال فهرست معاملات فصلی از سوی مودیان اقتصادی
- جلوگیری از درخواست مالیات و ثبت رقم‌های معاملاتی مضاعف برای دیگر مودیان
- کاهش قابل توجه مراجعه به هیئت‌های حل اختلاف در حوزه امور اقتصادی و مالیاتی
- تسهیل پروسه ارسال فهرست معاملات فصلی در هر نقطه از کشور
- حذف احتمال اشتباهات محاسباتی و کاهش چشمگیر ارجاع پرونده‌های مالیاتی به سازمان امور مالیاتی کشور از طریق عدم امکان دخالت افراد دیگر در ثبت مطالب فهرست معاملات فصلی
صورت معاملات فصلی چه تفاوتی با ارزش افزوده دارد؟
خیلی از افراد ممکن است صورت معاملات فصلی را با مالیات بر ارزش افزوده اشتباه بگیرند. این در حالی است که صورت معاملات فصلی تنها به منزله ارائه فهرست معاملات است و مالیات جداگانهای به این منظور از مودی دریافت نمی‌شود. قانون صورت معاملات فصلی صرفاً جهت شفاف‌سازی معاملات و فعالیت معامله‌گران در است. اما در رابطه با مالیات بر ارزش افزوده، افراد در کنار ارائه صورت معاملات فصلی ملزم به پرداخت مالیات نیز هستند.
آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی
از سال ١٣٩۶ کلیه مودیان مالیاتی حداکثر ظرف ۴۵ روز بعد از پایان هر فصل موظف به ثبت و ارسال اطلاعات خرید و فروش، دریافت و پرداخت قراردادها، صادرات و واردات، حق‌العمل کاری، بیمه، حمل و نقل و اجاره هستند. از این رو مودیان باید در چهار نوبت سال طبق تاریخ‌های زیر اقدام به ثبت و ارسال صورت معاملات فصلی خود نمایند:
- صورت معاملات فصلی بهار: حداکثر تا ١۵مرداد
- صورت معاملات فصلی تابستان: حداکثر تا ١۵ آبان
- صورت معاملات فصلی پاییز: حداکثر تا ١۵ بهمن
- صورت معاملات فصلی زمستان: حداکثر تا ١۵ اردیبهشت
در زمان تنظیم فهرست معاملات فصلی باید به چه نکاتی توجه شود؟
اشخاص باید در زمان تدوین و ارسال فهرست‌های معاملات فصلی موارد زیر را رعایت نمایند:
- فهرست معاملات فصلی باید براساس اسامی مشتریان، انواع کالای خرید و فروش و خدمات ارائه شده تنظیم و تحویل شود. همچنین موارد بازگشت از فروش نیز باید در قالب فهرستی جداگانه تنظیم و ارسال گردد.
- در فهرست معاملات فصلی بخشهای کد کالاهای اقتصادی و خدمات و کد نشانی باید خالی بمانند.
- نام و نام خانوادگی خریدار و فروشنده در زیر بخشهای اسامی به طور کامل آورده شود.
- در صورتی که مودی در زمینه ارائه خدمات فعالیت اقتصادی دارد باید نوع خدمات خود را به طور کامل و صریح در بخش مرتبط با شرح خدمات قید نماید.
- تمامی مودیان موظف به تهیه فهرست‌های فعالیت‌های خود از قبیل لیست خرید، لیست فروش، لیست دریافت و نیز لیست پرداخت و تحویل آنها به سازمان یا حوزه امور مالیاتی هستند.
- باید نوع کالا یا خدمات ارائه شده در بخش مربوط به شرح کالا یا خدمات خرید و فروش درج شود.
- افرادی که در زمینه پیمانکاری فعالیت دارند نیز باید براساس قالب‌های مشخص شده فهرست قراردادهای خود را آماده و اعلام کنند.
لازم به ذکر است که مودیان فعال در زمینه صادرات و نیز بیمارستان‌ها و شرکت‌های تعاونی تنها موظف به ارائه لیست خرید معاملات فصلی هستند. مودیانی که در زمینه واردات فعالیت دارند نیز بایستی نسبت به تهیه و تحویل لیست فروش معاملات فصلی اقدام نمایند.
مشاغل معاف از ارائه صورت معاملات فصلی
برخی از مشاغل معاف از ارسال صورت معاملات فصلی هستند. این معافیت‌ها به شرح زیر است:
- فروش کالا و خدمات به مصرف‌کننده نهایی
- خرید از فروشندگان معاف از ثبت نام در نظام مالیاتی همچون ارگان‌ها و نهادهای دولتی
- معامله با مشمولین ماده 81 قانون مالیات‌های مستقیم مانند شاغلین در حوزه دامداری، دامپروری، کشاورزی، پرورش زنبور عسل، ماهی و غیره
- معاملات کوچک با اشخاص حقیقی با حد نصاب تا ۵ درصد
موارد زیر نیز مشمول معافیت از ارسال گزارشات معاملات فصلی هستند:
- خرید و فروش، سود و کارمزد اوراق بهادار
- خرید و فروش سهام الشرکه و حق تقدم سهام یا سهام الشرکه
- هزینه‌های پرداختی مربوط به حق شارژ و نگهداری ساختمان محل فعالیت و آبونمان‌های پرداختی
- کمک‌ها، جوایز و هدایای بلاعوض
- سود و کارمزد جریمه‌های بانک‌ها، صندوق تعاون، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی، موسسه‌های اعتباری غیربانکی مجاز و صندوق‌های قرض الحسنه
- هزینه عضویت اعضا مجامع حرفه‌ای، انجمن‌ها، احزاب و تشکل‌های غیردولتی دارای مجوز از مراجع ذی‌صلاح
- مبلغ پرداخت به دستگاه‌های اجرایی تحت عنوان جرایم و خسارات، انواع عوارض و مالیات (به جز مالیات و عوارض مالیات بر ارزش افزوده)، حق تمبر، حق ثبت، حقوق گمرکی و مواردی از این قبیل
در زمان تنظیم فهرست معاملات فصلی باید به چه نکاتی توجه شود؟
اشخاص باید در زمان تدوین و ارسال فهرست‌های معاملات فصلی موارد زیر را رعایت نمایند:
فهرست معاملات فصلی باید براساس اسامی مشتریان، انواع کالای خرید و فروش و خدمات ارائه شده تنظیم و تحویل شود. همچنین موارد بازگشت از فروش نیز باید در قالب فهرستی جداگانه تنظیم و ارسال گردد.
- در فهرست معاملات فصلی بخشهای کد کالاهای اقتصادی و خدمات و کد نشانی باید خالی بمانند.
- نام و نام خانوادگی خریدار و فروشنده در زیر بخشهای اسامی به طور کامل آورده شود.
- در صورتی که مودی در زمینه ارائه خدمات فعالیت اقتصادی دارد باید نوع خدمات خود را به طور کامل و صریح در بخش مرتبط با شرح خدمات قید نماید.
- تمامی مودیان موظف به تهیه فهرست‌های فعالیت‌های خود از قبیل لیست خرید، لیست فروش، لیست دریافت و نیز لیست پرداخت و تحویل آنها به سازمان یا حوزه امور مالیاتی هستند.
- باید نوع کالا یا خدمات ارائه شده در بخش مربوط به شرح کالا یا خدمات خرید و فروش درج شود.
- افرادی که در زمینه پیمانکاری فعالیت دارند نیز باید براساس قالب‌های مشخص شده فهرست قراردادهای خود را آماده و اعلام کنند.
لازم به ذکر است که مودیان فعال در زمینه صادرات و نیز بیمارستان‌ها و شرکت‌های تعاونی تنها موظف به ارائه لیست خرید معاملات فصلی هستند. مودیانی که در زمینه واردات فعالیت دارند نیز بایستی نسبت به تهیه و تحویل لیست فروش معاملات فصلی اقدام نمایند.
جریمه عدم ارسال صورت معاملات فصلی به چه صورت است؟
در صورتی که افراد ظرف مدت مقرر شده نسبت به ارسال صورت معاملات فصلی اقدام نکنند براساس قانون، برای آنها جریمه‌ای معادل یک درصد از معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است در نظر گرفته می‌شود.
همچنین افراد ضمن ارسال فهرست معاملات فصلی ملزم به ارسال کد اقتصادی خود هستند. عدم ارسال کد اقتصادی یا استفاده از کد اقتصادی شخصی دیگر یا قرار دادن کد اقتصادی خود در اختیار فردی دیگر، تخلف است و جریمه‌ای معادل ١٠ درصد از مبلغ معامله در نظر گرفته می‌شود.
چگونه فهرست معاملات فصلی را ارائه کنیم؟
جهت ثبت و ارسال اطلاعات معاملات فصلی از دو روش زیر استفاده می‌شود:
ارائه فهرست به روش برخط (Online)
در صورتی که فرد در سامانه الکترونیکی ثبت نام مودیان، حداقل مرحله پیش ثبت نام و اعتبارسنجی مربوطه را طی کرده باشد و کد کاربری و کلمه عبور مرحله دوم از طریق پاکت‌های پستی برای او ارسال شده باشد قادر به ارسال فهرست معاملات فصلی از طریق این سامانه خواهد بود.
ارائه فهرست به روش غیر برخط (Offline)
در صورتی که به عنوان یک مودی از طریق سیستم‌های کامپیوتری پروسه خرید و فروش را انجام می‌دهید این امکان برای شما وجود خواهد داشت که در سامانه اینترنتی سازمان امور مالیاتی، قالب مورد نظر این سازمان را به طور مستقیم از سیستم خود دریافت کنید و به درج اطلاعات در آن بپردازید. بعد از آن کافی است با نرم افزار کنترلی، به اینترنت متصل شده و به صورت یک‌جا اطلاعات خود را ارسال کرده و اقدام به دریافت رسید نمایید.
گزارش قراردادها در معاملات فصلی به چه صورت است؟
پیش از این نیز گفتیم که به منظور اطلاع سازمان امور مالیاتی از روند معاملات نیاز است که تمامی اطلاعات مرتبط با معاملات در قالب گزارشی به این سازمان ارسال شود. نحوه تنظیم و ارائه این گزارش با توجه به این که این توسط کارفرما یا پیمانکار ارائه خواهد شد متفاوت است.
ارائه گزارش توسط کارفرما
در صورتی که تنظیم‌کننده گزارش، دریافت کننده خدمات اعم از فروشنده، کارفرما و غیره در نظر بگیرد بایستی اقدام به ارسال اطلاعات قرارداد نماید. هرچند نیازی به ثبت اطلاعات در بخش خرید نیست و کافی است تنها مبلغ پرداخت شده قید شود. همچنین در زمان دریافت فاکتور از پیمانکار، باید شماره قرارداد در کادر مرتبط با نوع کالا یا خدمات درج گردد.
ارائه گزارش توسط پیمانکار
افرادی که پیمانکار هستند موظف به ارسال اطلاعات حین قرارداد نخواهند بود. اما اطلاعات بعد از قرارداد از قبیل مواردی چون صورت وضعیت دریافت خدمات، فاکتورهای خرید در زمان صدور فاکتور را قید نمایند.
موارد مهمی که در معاملات فصلی برای هر کاربر اهمیت دارد، عبارتند از اطلاعات ثبتی و پایه شرکت (از جمله کد اقتصادی، شناسه ملی و غیره). به کمک رسمیو می‌توانید این اطلاعات را تنها در کسری از ثانیه به دست آورید. تنها کافی است نام شرکت مورد نظر را جستجو کنید و اطلاعات ثبتی آن را مشاهده کنید. به عنوان مثال برای شرکت پیشگامان رسمی پردازش دانا، اطلاعات را در قالب زیر می‌بینید:
در صورتی که در هر گام، به راهنمایی نیاز داشتید می‌توانید روی آیکون قرمز کلیک کنید و از پشتیبانی آنلاین رسمیو بهره ببرید. اگر می‌خواهید با کارشناسان رسمیو تماس بگیرید نیز، به قسمت تماس با ما مراجعه کنید.
